avrupada yenilikler

AVRUPA’DA YENİLİKLER

Orta Çağ’da Avrupa karanlık bir dönem yaşadı. Siyasi yapı derebeylikler şeklinde örgütlenmişti. Sosyal hayatta kilise ve din kuralları geçerliydi. Ekonomik durum iyi değildi. Genelde toprağa dayalı bir ekonomi vardı. Eğitim - öğretim kilisenin elindeydi. Din adamları her açıdan güçlüydü. Bilim, sanat alanındaki gelişmeler durmuştu. Avrupa'nın bu durumu Haçlı Seferlerinden sonra hızla değişmeye başladı.

1. Yeni Buluşlar
Özellikle Haçlı Seferlerinden sonra Avrupalılar Müslümanlardan bazı yenilikleri öğrendiler. Bunları geliştirerek Avrupa'nın hızla kalkınmasını sağladılar.
Barutun ateşli silahlarda kullanılması; Barutu önce Çinliler buldu. Onlardan Müslümanlara, oradan da Avrupalılara geçti. Barutun ateşli silahlarda kullanılması ve kuvvetli surları yıkabilecek topların yapılması en çok kralların işine yaradı. Krallar top sayesinde derebeylikleri ortadan kaldırarak güçlerini artırdılar. Bu sayede Avrupa'da kuvvetli krallıklar ortaya çıktı.
Kâğıt ve Matbaa; Selüloz ve paçavradan kâğıt yapan Avrupalılar kâğıdın ucuzlamasını sağladılar. Alman Jan Gutenberg'in matbaayı bulması ile Avrupa'da basılı eser sayısı hızla arttı. Kitaplar ucuzladı. Bunun sonunda okur - yazar oranı hızla arttı. Bilim ve sanat alanındaki yenilikler kısa sürede yaygınlaştı. Bu durum özellikle Rönesans’ın başlamasında etkili oldu.
Pusula; Avrupalılar Müslümanlardan öğrendikleri pusulayı geliştirdiler. Bu sayede okyanuslara açılma imkanı elde ettiler. Bu da Coğrafi Keşifler’in başlamasında etkili oldu.

2. Coğrafi Keşifler
Nedenleri
• Çin ve Hindistan'dan Avrupa'ya gelen lüks tüketim mallarının geçtiği iki önemli yol olan İpek ve Baharat Yollarının Türklerin eline geçmesi, Avrupalıların Türklere bağımlı olmadan Çin ve Hindistan'a ulaşabilecekleri yeni yollar aramaları
• Avrupalıların doğunun zenginliklerine sahip olmak istemeleri
• Pusulanın bulunması, Dünya’nın yuvarlak olduğu inancının yaygınlaşması, harita bilgisinin ilerlemesi
• Gemicilik sanatının gelişmesi, büyük, dayanıklı ve hızlı gemilerin yapılması
Coğrafi Keşifleri ilk olarak Portekiz ve İspanyollar başlattı. Portekizli Bartelmi Diaz Afrika'nın en güney ucuna ulaştı. Bu yolu takip eden Vasko Dö Gama ise Hindistan'a ulaştı.
İspanyol gemici Kristof Kolomb Amerika kıtasına ulaştı. Ancak buranın yeni bir kıta olduğunu anlayamadı. Buranın yeni bir kıta olduğunu bulan Amerika Vespuci oldu.
Macellan ve Del Kano hep batıya giderek doğuya ulaşmak için çıktıkları yolculuk sonunda amaçlarına ulaştılar. Böylece dünyanın yuvarlak olduğu kesin olarak anlaşıldı.

Coğrafi Keşiflerin Sonuçları
• Yeni kıtalar, yeni adalar bulundu. Yeni kültürler, yeni bitki ve hayvanlar tanındı. Yeni ticaret yolları bulundu.
• İpek ve Baharat Yolları önemini kaybetti. Buna bağlı olarak Akdeniz ticaret ve limanlarının önemi azaldı. Atlas Okyanusu kıyısındaki limanlar önem kazandı. Bu durumdan başta Osmanlı Devleti olmak üzere Venedik ve Cenevizliler zarar gördü.
• Avrupalılar keşfedilen yerlerde sömürge imparatorlukları kurdular. Buraların zenginliklerini Avrupa'ya taşıdılar. Ticaretle uğraşan burjuva sınıfı güçlendi.
• Zenginleşen Avrupa'da bilim ve sanattan zevk alan bir sınıf oluştu. Bu durum Rönesans'ın başlamasında etkili oldu.
• Keşfedilen yerlere Avrupa'dan göçler oldu. Bunun sonunda Avrupa'da işsizlik ve nüfus azaldı. Avrupa kültürü ve Hristiyanlık keşfedilen yerlerde yayıldı.
• Dünyanın yuvarlak olduğunun anlaşılması gibi yenilikler Hristiyanlık inancını zayıflattı. Din adamlarına olan güveni azalttı.

3. Rönesans Hareketleri
Yeni Çağ’da Avrupa'da bilim, sanat ve edebiyat alanındaki gelişmelere Rönesans dendi.
Rönesans’ın başlamasında,
• Kâğıdın bollaşması ve ucuzlaması ile matbaanın bulunması sonunda Avrupa'da okur yazar oranının artması, yeni eserlerin, yeni fikirlerin yaygınlaşması,
• Kilise ve din adamlarına duyulan güvenin azalması ile düşüncenin önündeki engellerin ortadan kalkması,
• Coğrafi Keşifler sonunda zenginleşen Avrupa’da sanatçı ve edebiyatçıları destekleyenlerin çoğalması,
• Eski Roma ve Yunanlılara ait eserlerin okunması
gibi nedenler etkili oldu.
Rönesans önce İtalya'da başladı. İtalya'da eski Roma ve Yunan dönemine ait eserlerin varlığı, İtalyanların daha özgür ve zengin olması ile Müslümanların etkisi bunun başlıca nedenleridir.
İtalya'da Leonardo Vinci, Mikelanj, Donotello, Dante, Makyavel, İngiltere'de Şekspir, İspanya'da Servantes, Rönesans’ın öncüleri oldu.
Rönesans hareketleri sonunda;
• Yeni fikir ve düşünceler, yeni sanat anlayışı ve eserler ortaya çıktı. Kilisenin düşünce üzerindeki baskıları ortadan kalktı.
• Bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler hızlandı. Tıp, astronomi ve matematik alanında yeni gelişmeler oldu.
• Tabiat olayları araştırılıp incelenmeye başlandı.
• Reform hareketleri başladı.

4. Reform Hareketleri
16. yüzyılda Avrupa'da meydana gelen değişiklikler din alanında da değişikliklere neden oldu. Hristiyanlığın Katolik kilisesinde meydana gelen bu değişikliklere Reform dendi.

Reform’un Nedenleri
• Orta Çağ boyunca Avrupa'nın en etkili kurumlarından olan Katolik kilisesinin amacından uzaklaşarak bozulması
• Din adamlarının zevk ve eğlence içinde yaşamaya başlaması
• İncil’in milli dillere çevrilerek matbaalarda çoğaltılması, bunun sonunda din adamlarının söylemleri ile kutsal kitapta yazanlar arasında farklılıklar olduğunun anlaşılması
• Kilisenin günahların affedilmesi karşılığında Endüljans adıyla halktan bağış toplaması
• Rönesans hareketlerinin sonuçları
Reform hareketleri önce Almanya'da başladı. Alman ilahiyatçı Martin Luther “Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, günahları ancak tanrının bağışlayabileceğini” söyleyerek kilisenin uygulamalarına karşı çıktı. Luther taraftarlarına Protestan dendi. Protestanlık hareketleri daha sonra tüm Avrupa'da yaygınlaştı.

Reform Hareketlerinin Sonuçları
• Katolik kilisesi parçalandı. Protestanlık Kalvenizm, Anglikanizm gibi yeni mezhepler ortaya çıktı.
• Mezhep ayrılıkları yüzünden kanlı iç savaşlar yaşandı.
• Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı.
• Protestanlığın hakim olduğu yerlerde kilise malları yağmalandı, eğitim öğretimin kilisenin elinden alındı. Böylece laik eğitimin temelleri atıldı.
• Dini inançlarda baskının yerini hoşgörü aldı. Düşüncenin önündeki engeller ortadan kalktı.

5. Aydınlanma Çağı
17. ve 18. yüzyılda insan, tabiat ve akıl kavramları yeniden ele alındı. Her konuda akla öncülük tanıyan bu düşünce sistemine aydınlanma, bu döneme de aydınlanma çağı dendi. Aydınlanma çağında insan hakları, felsefe, bilim ve teknoloji alanlarında önemli gelişmeler oldu. Bu gelişmeler sonunda;
• Bilim ve teknik alandaki gelişmeler Sanayi İnkılabı’nın ortaya çıkmasını sağladı.
• Sosyal bilimlerde akılcı bir görüş benimsendi. Edebiyat eserlerinde toplumsal konular işlendi. Baskıcı yönetimlere karşı çıkıldı. Güzel sanatlar gelişti.
• Eski çağlardaki düşünce sistemi değişti. Bunun sonunda ortaya çıkan Avrupa'daki sosyal ve siyasal gelişmeler Amerika Birleşik Devletleri’nin kurulmasında ve Fransız İhtilali’nin başlamasında etkili oldu.

6. Sanayi İnkılabı
Rönesans’la başlayan bilim ve teknoloji alanındaki gelişmeler Sanayi İnkılabı’nın doğmasını sağladı. Sanayi İnkılabı önce İngiltere'de dokuma alanında başladı. Buhar gücü ile çalışan fabrikalar kuruldu, buharlı gemiler yapıldı. Bunu elektrikle çalışan makineler takip etti.
Sanayi İnkılabı sonunda;
• Küçük el tezgahlarının yerini büyük fabrikalar aldı.
• Sanayi kentlerine yoğun göçler yaşandı. Bu durum şehirlerdeki sosyal sorunları artırdı.
• İşçi sınıfı ortaya çıktı. Bu sınıfın haklarını korumak için sendikalar kuruldu.
• Buharlı gemi ve trenlerin yapılması ile ulaşımda büyük kolaylıklar sağlandı.
• Sanayileşen ülkelerdeki üretim artışı hammadde ve pazar sorununu ortaya çıkardı. Bunun sonunda sömürgecilik hızlandı. Bu durum I. Dünya Savaşı’na giden yolu açtı.

7. Akılcılık ve Bilim
Bilim; çeşitli konularda deney ve gözleme dayanarak gerçekleri ortaya koyan düzenli bilgi demektir. Bilim bütün insanları ortak bir düşünce etrafında birleştirir. Onların doğru kararlar vermelerini sağlar.
Bilime önem veren milletler başta teknoloji olmak üzere her alanda ileri giderler. Atatürk “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir” diyerek bilime önem verilmesinin gerekliliğini anlatmıştır.