İSLAMİYETTEN SONRA TÜRK EDEBİYATI
1. İslamiyet’ten sonra Türk edebiyatı için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Halk ve Divan edebiyatı şeklinde iki ana kola ayrılarak gelişmiştir
B)Divan edebiyatının ilk ürünlerini 13. yy. da Hoca Dehhani tarafından verilmiştir.
C)Halk edebiyatı; İslamiyet öncesi halk edebiyatı niteliğindedir
D)Divan edebiyatı; büyük ölçüde Arap-İran edebiyatı etkisiyle gelişir ve ulusal bir nitelik taşımaz.
E)Gerek halk gerekse Divan edebiyatında bütün ürünlerde yoğun bir İslam kültürü etkisi vardı
2. Aşağıdakilerden hangisi gazelin bir matla beyti olabilir?
A)Bağa sensiz varamam çeşmine ateş görünür
Gül-i handânı değil serv_i hırâmânı bile
B)Kime açsın dil-i biçâre Neaşati derdin
Gamze mahmuru mey-i nâz u nigeh mestane
C)Bahâr geldi yine deste câm alınmaz mı?
Bu goncadan bu havâlarda kâm alınmaz mı
D)Sen ne câmın mestisin âyâ kimin hayranısın
Kendin aldırdın gönül noldun ne hâl olmuş sana
E)Gül mevsiminde tevbe-i meyden benim gibi
Zannım budur ki sende peşimânsın ey gönül
3. Nasrettin hoca 13. yüzyılda yaşamış olduğu halde halk geleneği onu,Anadolu’ya hoca’nın ölümünden 116 yıl sonra gelen Timur’la karşılaştırmıştır,bu zalim Tatar Hanı’ndan Türk’ün en ince intikamını Nasrettin hocasına aldırmıştır.o,yüzyıllar boyunca Türkiye topraklarında yaşamış;Türk halkı nerede ne zaman bir nükte söylemişse,bunların en uygunlarını hocaya mal etmiştir.
Bu parçaya göre Türk insanının Nasrettin hocayı sevmesinin ve yaşatmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A)Halkın ortak zekâsını ve mizah anlayışını yansıtması
B)Zekasıyla devlet adamlarını yenebilecek göçte olması
C)Fıkralarını halkın etkilenebileceği bir üslupla oluşturması
D)Zengin bir birikime sahip olması yönüyle halkı etkilemesi
E)Türk insanının her dönemde mizaha önem vermesi
4. Türkçeyi başarıyla kullanması onun bugüne kadar yaşamasını sağlamıştır.Yaşamı hakkında kesin bilgi yoktur.Şiirlerinde yalnız ilahi aşk değil;doğayı,yaşadığı çevreyi, insanları da anlatmıştır.Şiirlerini hem aruzla hem heceyle yazmıştır.hece ile yazdıklarına ilahi denir
Bu parçada sözü edilen şair,aşağıdakilerden hangisidir?
A)Mevlana Celaleddeini Rumi
B)Pir Sultan abdal
C)Hacı Bayram Veli
D)Yunus Emre
E)Hacı Bektaş Veli
5 Geçmişte belli bir meslekte yetişmiş kişilerin yaşam öykülerinin toplandığı yapıtlara tezkire denmiştir.Mersiye ölen birinin erdemlerini anarak,duyulan acıyı,üzüntüyü dile getiren manzumelerdir.Divan edebiyatında 5 mesneviden oluşan eserlere hamse denir.Yek-ahenk her beyiti aynı derece güzel olan gazellerdir.Divan şairleri şiirlerini belli bir düzen gözeterek oluşturdukları divanlarda toplamışlardır
Bu parçada vurgulu yazılan hangi kelimenin anlamı yazılmıştır?
A)ı B)ıı C)ııı D)ıv E)v
6. 13..yy. da yaşamış olan şair,din dışı konularda yazmıştır.Divan edebiyatının ilk örneklerini vermiştir.
Aruzu başarıyla kullanmıştır.Mazmunlardan yararlanmıştır.Sultan Alaaddin’e sunduğu kasidesinde Horasan’dan geldiğini,oraya dönmek istediğini belirtir.Farsça yazdığı Selçuk Şehnâmesi en önemli yapıtıdır.
Bu parçada sözü edilen şair,aşağıdakilerden hangisidir?
A)Hoca Dehhani B)Sultan Veled
C)Ahmet Fakih D)Yunus Emre
E)Âşık paşa
7. ı. Risaletü’n Nushiyye-Yunus Emre
ıı . Garipnâme-Âşık Paşa
ııı. Tazarrunâme-Sinan Paşa
ıv. Budalanâme-Kaygusuz Abdal
v. Leyla vü mecnun-Fuzulî
konusu tasavvuf olan yukarıda numaralanmış eserlerden hangi ikisi yazı türünden diğerlerinden ayrılır?
A)ı ve ıı B)ı ve ııı C)ıı ve ıv D)ııı ve ıv E)ıv ve v
8. Ye’se gark etti felek külbe-i azânı bile
Ateşim geçti cehennemdeki nirânı bile
Cüş edip söndüremez gözyaşı tufanı bile
Gittin amma ki kodun hasret ile canı bile
İstemem sensiz olan sohbet-i yarânı bile
Bu manzumenin ilke üç dizesi Yahya kemal son iki dizesi Neşati’ye aittir.Bu örneklerde olduğu gibi divan şiirinde bir gazelin her beytine başka bir şair tarafından üç dize eklenerek yazılan şiirlere.................denir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelir?
A)Tahmis B)Terkib-i bent C)Murabba
D)Muaşşer E)Tuyuğ
9. ı.Yazarın nazım biçimlerinden,ölçülerden söz eden eseridir.
ıı.Yazar,Türkçenin Farsça kadar zengin bir dil olduğunu bu eserinde belirtmiştir.
ııı.Bu eser edebiyatımızdaki ilk şairler tezkiresi olarak sayılır.
ıv.Beş mesneviden oluşan bu yapıtta Ferhad ü Şirin ve Leyla vü Mecnun hikayelerine de yer verilmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi Ali Şir Nevai’nin numaralanmış cümlelerde sözü edilen eserlerinden değildir?
A) Mantıku’t Tayr
B)Mizanü’l evzân
C)hamse
D)Mecalisü’n Nefâis
E)Mühakemetü’l Lügateyn
10. 16. yy Divan şiirinin en güçlü toplumcu şairlerinden biridir.Açık sözlü,rint zevki,yaşadığı çağın ve insanların eleştiriye açık yanlarını kusurlarını çelişkilerini çok iyi görebilen,gözlem gücü kuvvetli olan bir şairdir.Duygu ve düşüncelerini söz oyunlarına sapmadan,süssüz,iğneleyici bir söyleyişte dile getirdiği ünlü Terkib-i Bend’iyle kendisinden sonraki pek çok şairi etkilemiştir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Bâki B)Bağdatlı Ruhi C)Fuzûli
D)Şeyh Galip E)Nâbi
11. Fuzuli’nin çağdaşıdır. Divanı, Fuzuli’nin divanından sonra en çok okunan divandır. Şiirlerinde dini konulara yer vermemiştir. Şiirlerinin en belirdin özelliği ahenktir. Sanatla düşkün bir şairdir. Redif, uyak, ölçü, cinas ve aliterasyonları başarıyla kullanmıştır. Divan edebiyatının en ahenkli mersiyesini yazmıştır. Şiirlerinde devrinin en büyük sairi olduğunu söylemiştir.
Bu parçada tanıtılan Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A)Nefî B)Baki C)Nedim
D)Nabi E)Şeyh Galip
12. Baki, şiiri söz ipliğine inciler dizmek şeklinde anlar. Şiirlerini özenle seçtiği inci değerinde sözcüklerle kurmaya, söze inci değerini kazandırmaya özen gösterir.
Onun şiirindeki güzellik, sanatlı söyleyişin tuzağına düşüp güzel sesten uzak kalmış, yapay dizeler halinde değildir. Onun sanatındaki büyüklük, doğa ve toplum olayları ile duygular ve düşünceler arasındaki ince bağları ustalıkla bularak bunlardan yapmacıksız düzenlemeler ve sağlam söyleyişler yaratabilmesindedir.
Bu parçada Baki’nin sanatıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine varılamaz?
A)Sözcük seçiminde titiz davranmıştır
B)Doğal söyleyişe özen göstermiştir.
C)Yaratıcı gücünü üst düzeyde kullanmıştır
D)Anlamı, anlatımdan ön planda tutmuştur.
E)Gözlemci yanıyla yaratıcılığını birleştirmiştir.
13. Divan edebiyatı bir bakıma.13. yy da din dışı konularda yazdığı aşk ve şarap şiirliyle tanınan. İle başlar. Bu gelenek en gösterişli ürünlerini 16. yy da. İle verdikten sonra da yavaş yavaş gücünü yitirmeye başlar.18. yy da İstanbul’a özgü yerli yaşamı, zevk ve eğlence âlemlerini şiire taşıyan. Gibi bir ustayı da yarattıktan sonra Şeyh Galip ile son bulur
Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Bâki-Hoca Dehhani-Nedim
B)Nedim-Bâki-Hoca Dehhani
C)Hoca Dehhani-Bâki-Nedim
D)Hoca Dehhani-Bâki-Fuzûli
E)Bâki-Nedim-Hoca Dehhani
14. Nefi’yi Divan edebiyatının kaside ustası yapan, hayallerini renkli betimleme öğeleriyle birleştirerek dile getirmesidir. Nefi’nin farklı dünyalarda dolaşmak isteyen kabına sığmaz ruhuna en uygun nazım biçimi kaside olmuş, bu nazım biçimi onun böyle dünyalarda dolaşmasını olanaklı kılmıştır. Hayalleri çoğu kez o denli abartılıdır ki şiir anlayışını sezemeyenler, Nefi’nin içtenliğinden kuşku duyarlar.
Bu parçaya göre Nefi’nin sanat anlayışı Divan edebiyatının aşağıdaki özelliklerinden hangisine uygundur?
A)Nazım biriminin beyit,ölçüsünün aruz olması
B)yaşamdan kopuk, soyut bir edebiyat olması
C)saray çevresinden insanlara seslenmesi
D)Aşk, şarap, doğa gibi konuları işlemesi
E)İran ve Arap şiirine öykünmesi
15. Halk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)Usta-çırak ilişkisine dayalı sözlü bir edebiyat geleneğidir.
B)Ürünlerde Divan edebiyatında olduğu gibi ortaklaşa kullanılan ve mazmun adı verilen kalıplaşmış sözlere rastlanır.
C)Şairlerinin çoğu okuma yazma bilmeye bu gelenekte sözlü edebiyatın izleri vardır
D)Ürünlerde yalın bir halk dili kullanılmış, süslü sanatlı anlayışa fazla düşkünlük gösterilmemiştir.
E)Yalnızca din dışı konular işlenmiş şiirlerde daha çok zengin ve tam uyak kullanılmıştır
16. XVII. yy. Nefi ve Nabi gibi kaside ve mesnevi alanında ün yapmış usta ozanların yetiştiği bir yüzyıldır. Bu yüzyılda düzyazı alanında da usta yazarlar yetişmiştir. Toplumbilim, Coğrafya, Denizcilik ve özellikle gezi edebiyatı alanlarında yazılan eserlerin bazıları uluslar arası ün kazanmıştır. Yüzyılın kimi temsilcileri de vardır ki düzyazıyı, şiirde bile kullanılmaması gereken söz oyunlarıyla, secilerle süsleyerek çıkmaz bir yola sokmuşlardır.
Aşağıdaki nesir yazılarından hangisi bu parçada sözü edilen konularda eser yazmamıştır?
A)Kâtip Çelebi B)Evliya Çelebi
C)Veysî D)Nergisi
E)Naima