BİLGİSAYARLAR ve TARİHİ GELİŞİMİ
İnsanoğlunun ilk zamanlarında ihtiyaçları basit ve azdı. Zaman geçtikçe nüfusun artması ihtiyaçların da artmasına sebep olmuştur. İnsan akilli bir varlık olduğundan, ihtiyaçlarını karşılamak için değişik aletler ve araçlar üretmiştir. İnsanlar, her an gelişme ve kendini yenileme eğilimindedirler. Bu gelişme ve kendini yenileme süreci içerisinde, zamanlarının çoğunu düşünmeye, araştırmaya ve uygulamaya ayırmak zorundadırlar. Bu çabalar BİLGİSAYAR teknolojisini doğurmuştur.
Peki, bilgisayar tarihi neye dayanır? Hangi amaçlarla yapılmıştır bilgisayar?
Bilgisayar Tarihine Kısa Bakış
İlk bilgisayarın; Bundan yaklaşık olarak 5000 yıl önce Asya’da ortaya çıkan bugün de hala ilkokul sıralarında da olsa kullanılan abaküs olduğu düşünülebilir. Fakat daha sonra kâğıt ve kalemin yaygınlaşması ile abaküs önemini kaybetmeye başladı.
1642 yıllarında, Fransız bir vergi tahsildarının oğlu olan 18 yaşındaki Blaise Pascal (1623-1662), babasının işine yarayacak Pascaline adında bir tip hesap makinesi geliştirdi. Bu araç 10 tabanına göre işlemlerde başarı ile kullanıldı. Pascaline’nin dezavantajı toplama ve çıkarma işlemleri ile sınırlı olmasıydı.
1694 yılında alman matematikçisi ve filozofu olan Gottfried Wilhem von Leibniz (1646-1716), dört temel işlemi de yapabilecek bir cihazı geliştirmeyi başardı.
Bilgisayar tarihinin gerçek başlangıcı ise İngiliz bir matematik profesörü olan, Charles Babbage (1791-1871) ile başlar.1822 yılında polinom işlevlerin (fonksiyonların) değerlerinin hesaplanmasını olanaklı kılacak, Fark makinesini tasarlar.1991 yılında bu bilgisayarın yapımına devam edilip tamamlanmış ve mükemmel bir şekilde çalıştığı görülmüştür.
Birleşik Devletlerde 1890 sayımı Hollerith’in delgi kartları kullanarak icat ettiği makine ile yapıldı. Kartlardaki deliklerin pozisyonları, elektrik yardımıyla algılanıyordu. İleride bu firma başka bir firma ile 1924 yılında birleşerek IBM (international business Machines) ismini alacaktı.
Modern Bilgisayarlar
Birinci Nesil Bilgisayarlar (1945-1956)
Bilgisayarlar konusunda en önemli ve hızlı gelişmelerin 2. Dünya Savaşından sonra başladığı görülüyor. 1941 de Alman mühendis Konrad Zuse uçak ve roketler için Z3 olarak adlandırılan bir bilgisayar geliştirdi. Müttefik kuvvetler daha güçlü bilgisayarlar için çalışmaya başladılar.
1944 de İngilizler Almanların mesajlarını çözebilmek için Colossus adlı gizli kodları kırmayı başaran bilgisayarı tasarladılar. Mark I olarak adlandırılan makine elektronik rölelerden oluşmuş bir cihazdı. Mekanik parçaları hareket ettirmek için elektromagnetik sinyaller kullanılmıştı. Makine yavaştı çünkü tek hesaplama 3–5 saniye alıyordu ve art arda gelen hesaplamalar sırasında herhangi bir şey değiştirilemiyordu. Fakat daha karmaşık eşitliklerin üstesinden gelebiliyordu.
Savaş nedeniyle gelişmiş diğer bir bilgisayar, Amerikan hükümeti ve Pennsylvania Üniversitesi ortaklığı ile ortaya çıkmış olan ENIAC adlı bilgisayardı (Electronic Numerical Integrator And Computer). Bilgisayar 30 ton ağırlığında, 18.000 vakum tüpü, 70.000 direnç ve 5.000.000 lehim noktasına sahipti ve 150m2 yer kaplıyordu. 160 kw elektrik gücü tüketen makine Philadelphia daki ışıkların sönükleşmesine neden oluyordu. ENIAC, Mark I e göre oldukça hızlı bir bilgisayardı. İlk genel kullanımlı bilgisayardır.
ENIAC dan sonra EDVAC ve ilk ticari bilgisayar olan UNIVAC-I üretilmişti.
Türkiye ye ilk bilgisayar Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 1960 yılında getirilmiştir. Bu bilgisayar IBM 650 dir.
İkinci Nesil Bilgisayarlar (1956-1963)
1948 de transistörlerin keşfi ile birlikte bilgisayarların gelişimindeki artış iyice arttı. Transistörler televizyonlardaki, radyolardaki ve bilgisayarlardaki büyük ve hantal vakum tüplerinin yerlerini aldılar. Transistörlerin bilgisayarlarda kullanılmaya başlaması ile ikinci nesil bilgisayarlar daha küçük, daha hızlı daha güvenilir ve önceki modellere göre daha az enerji tüketen modeller olarak ortaya çıkmasına neden oldular.
1960 ların başlarında işyerleri de, üniversitelerde, ikinci nesil bilgisayarlar kullanılmaya başladı. İkinci nesil bilgisayarlara yazıcılar, teyp birimleri, disk birimleri, hafıza, işletim sistemi ve programlar ilave edildi.
Bu dönemde transistor kullanılarak üretilen ilk bilgisayar olan IBM 1401 ikinci nesil bilgisayarlar için önemli bir örnektir. Daha gelişmiş COBOL (Common Business-Oriented Language) ve FORTRAN (Formula Translator) gibi yüksek seviye diller kullanılmaya başlanmıştır. İkinci nesil bilgisayarların ortaya çıkışı ile birlikte yeni meslek tipleri (programcı, analizleyiciler, bilgisayar sistem uzmanları) ve software (yazılım) endüstrisi doğmuştur.
Üçüncü Nesil Bilgisayarlar (1964-1971)
Transistörler vakum tüplerine göre avantajlı olsalar da büyük miktarda ısıyayarlar ve bilgisayarın duyarlı iç parçalarının bozulmasına neden olabilirler. Kuarz bu problemi çözdü ve 1958 yılında Jack Kilby tümleşik devreyi (Integrated Circuit (IC)) geliştirdi. Tümleşik devre (IC), kuartzdan yapılmış küçük bir silikon disk üzerinde 3 elektronik bileşenden meydana gelir. Bilim adamları daha sonra yarıiletken olarak adlandırılan küçük bir yonga (chip) üzerine pek çok parçayı yerleştirerek yönetmeyi başardılar. Sonuçta bilgisayarlar küçük bir yonga üzerine daha fazla bileşenin katılmasıyla küçülmüş oldular.
İlk tümleşik devre 1959 yılında yapıldı. Üçüncü nesil bilgisayarlarda işletim sistemi etrafında pek çok programın çalışması mümkün oldu. Bu dönemde daha hızlı, daha az yer kaplayan, daha geniş kapasiteli, daha az enerjiyle çalışan bilgisayarlar yapıldı.
Dördüncü Nesil Bilgisayarlar (1971- Hala gelişiyorlar)
Tümleşik devrelerden sonra, boyutlar azalmaya devam etti. Bir yonga üzerine yüzlerce bileşen monte edildi (Large scale Integration (LSI)). 1980 de bir yonga üzerine binlerce bileşenin yüzlercesi sıkıştırıldı (Very Large scale Integration (VLSI)). Sayı milyonlar mertebesine kadar ulaşmıştı. (Ultra-Large scale Integration (ULSI)). Bilgisayarların boyut ve fiyatları azaldı ve azalmaya devam ediyor. Bunun yanında güçleri verimlilikleri güvenilirlikleri artmaya devam ediyor.
1970 yılında entegrelerin birleştirilmesiyle hazırlanan ve ilk merkezi işlem birimi sayılan Intel 4004 mikroişlemcisi yapıldı.
Kişisel Bilgisayarlar
İlk kişisel bilgisayar MITS firması tarafından 1973 yılında üretilen Altair 8800 'dür. O yıllarda iki genç (Stave Wozniok – Stephen Jobs) üniversitelerini yarıda bırakarak Apple adında bir bilgisayar ürettiler. Ardından da Apple II adlı bilgisayarı.5 yıl içinde bu iki modelin satışları 335 milyon doları buldu. Apple 1984 de macintoch u üretti.
IBM firması 1981 tarihinde geliştirdiği teknolojiye PC (Personel Computer) adını verdi. IBM bu bilgisayarları Apple firmasına rakip olarak ürettiği için APPLE‘den daha farklı bir mimarı izledi. İşlemci olarak INTEL’i işletim sistemi olarak da Microsoft firması ile ortak bir çalışma sonucu oluşturulan DOS’u tercih etti. IBM PC ile büyük bir başarı sağladı. IBM’in PC alanındaki başarısını fark eden diğer bilgisayar firmaları da pazarın çok büyük olduğunu ve büyük bir kazanç sağlayacaklarını düşünerek ev kullanıcıları için bilgisayar üretme kararı aldılar. IBM’in büyük bir firma oluşu ve pazarda IBM ile rekabet edemeyeceklerini düşünerek kendi üretecekleri bilgisayarları PC uyumlu yapma kararı aldılar. Böylece şu an kullandığımız bilgisayarlar IBM UYUMLU PC adını aldı. Bu firmalar sonuçta haklı çıktılar. Şu an pazarın en büyük payına PC sahip.
8 MHz hızına sahip İntel’in 8088 işlemcisi ile başlayan PC rüzgârı akıl almayacak bir hızla gelişti ve şu an dört çekirdekli işlemcilere kadar ulaştı. 1987 başlayarak Intel her iki yılda bir işlemci hızını artırdı. 386,486 chiplerini üretti.586 ya Pentinium686 ya II 786 ya III adını verdi. Bu arada değişen sadece bilgisayar hızları değil işletim sistemleri de oldu. Microsoft firmasına ait MS-DOS ile başlayan işletim sisteminde de büyük değişimler geçirdi. Text arabirimli olarak çıkan MS-DOS işletim sistemi zamanla gelişerek yerini Windows işletim sistemine bıraktı. Şu anda mouse ile kullanabileceğimiz grafik arabirimli işletim sistemlerini (xp, 2003, vista) kullanmaktayız.
İlk dönemler sadece iş amaçlı kullanılan bilgisayarlar artık hayatın her alanında kullanılmaya başlandı.